شیراز، شهری که نامش با عطر بهار نارنج و سروده های حافظ عجین است، در ایام نوروز به مکانی رویایی برای گردشگران تبدیل می شود. این شهر، که گویی از دل تاریخ برخواسته، با جاذبه های فرهنگی و تاریخی اش، گردشگران بسیاری را به خود جذب می کند.
در این مقاله، شما را با این مکان های فراموش نشدنی و دیگر جاذبه های شیراز آشنا می کنیم تا شما بتوانید برای سفر های نوروزی خودتان به شیراز بهتر برنامه ریزی کنید و بیشترین لذت را از سفر به شیراز داشته باشید. پس همراه ایران فان باشید تا بیشتر با این جاذبه ها آشنا شویم.
1- حافظیه
حافظیه، آرامگاه خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی، شاعر نامدار ایرانی، یکی از مهم ترین و زیبا ترین بنا های تاریخی شیراز است که در جنوب دروازه قرآن و در ابتدای خیابان گلستان قرار دارد. این مکان، که به گلگشت مصلی معروف است، در میان مردم شیراز و علاقه مندان به ادبیات فارسی، جایگاه ویژه ای دارد. حافظیه در نوروز با داشتن برنامه های فرهنگی متنوع و جذاب و دیدنی، میزبان بسیاری از گردشگرانی است که به شیراز سفر می کنند.
آرامگاه حافظ در سال ۱۳۱۴ شمسی به دستور رضا شاه و بر اساس طرحی از آندره گُدار، باستان شناس فرانسوی، بازسازی و به شکل کنونی خود در آمد. معماری حافظیه تلفیقی از هنر ایرانی و معماری سنتی است و با استفاده از ستون های سنگی، ایوان ها و فضای سبز، فضایی آرام و دلنشین را برای بازدید کنندگان فراهم کرده است.
در ورودی حافظیه، باغی سرسبز با درختان بلند و گل های رنگارنگ وجود دارد که مسیری را به سمت ایوان اصلی هدایت می کند. ایوان اصلی با سقفی بلند و ستون های مرمرین، نمایی باشکوه دارد و محل قرار گیری سنگ مزار حافظ است. سنگ مزار حافظ با خطاطی زیبا و اشعاری از غزلیات او تزئین شده است.
حافظیه مکانی است برای تجدید خاطرات و اندیشیدن به اشعار عرفانی حافظ که با زبانی شیوا و پر معنا، عشق و معرفت را به تصویر می کشد. بازدید کنندگان می توانند در کنار مزار حافظ، فال حافظ بگیرند و از اشعار جادویی او لذت ببرند.
علاوه بر این، حافظیه میزبان رویداد های فرهنگی و مراسم یادبود مختلف است و هر ساله در ۲۰ مهر، مصادف با روز بزرگداشت حافظ، مراسمی با حضور ادیبان، شاعران و علاقه مندان به فرهنگ و ادب فارسی برگزار می شود.
حافظیه نه تنها برای مردم ایران بلکه برای گردشگران و شاعر دوستان سراسر جهان، مکانی مقدس و الهام بخش است. این مکان، بیش از یک آرامگاه، نمادی از فرهنگ غنی ایران و جایگاهی برای تکریم و تجلیل از یکی از بزرگ ترین شاعران فارسی است. حافظیه، با معماری دلنشین و فضایی معنوی، برای هر بازدید کننده ای تجربه ای به یاد ماندنی را رقم می زند.
2- باغ نارنجستان قوام
باغ نارنجستان قوام، یکی از زیبا ترین و باشکوه ترین باغ های تاریخی شیراز است که در دوره قاجاریه ساخته شده و به عنوان محل اقامت حاکمان شیراز مورد استفاده قرار می گرفت. این باغ، که به خاطر درختان نارنج فراوانش به نارنجستان معروف است، امروزه به عنوان موزه در اختیار عموم قرار دارد و یکی از جاذبه های گردشگری مهم شیراز به شمار می رود.
معماری نارنجستان قوام، نمونه ای بارز از هنر و معماری دوران قاجار است که در آن، زیبایی های معماری زندیه نیز به چشم می خورد. باغ نارنجستان قوام در مساحتی به وسعت 3500 مترمربع قرار دارد و شامل بخش های مختلفی از جمله عمارت اصلی، باغ و حوض های آب است.
عمارت اصلی باغ نارنجستان، که به خانه قوام یا باغ قوام نیز شناخته می شود، با نقاشی ها، کاشی کاری ها و آینه کاری های فراوان، نمایی خیره کننده دارد. این عمارت، که در گذشته برای مراسم رسمی و پذیرایی از مهمان ها استفاده می شد، امروزه به عنوان موزه ای برای نمایش آثار هنری و تاریخی به کار می رود.
یکی از ویژگی های بارز نارنجستان قوام، تالار آینه است که با آینه کاری های دقیق و زیبا، فضایی رویایی و دیدنی را ایجاد کرده است. همچنین، نقاشی های دیواری و سقفی عمارت که توسط هنرمندان ماهر دوره قاجار انجام شده، جلوه ای خاص به این مکان بخشیده اند.
باغ نارنجستان قوام همچنین شامل خانه زینت الملک است که به عنوان بخشی از مجموعه نارنجستان شناخته می شود و دارای معماری و تزئینات منحصر به فردی است. این بخش از باغ، که در گذشته به عنوان بخش خصوصی و اندرونی خاندان قوام مورد استفاده قرار می گرفت، امروزه به عنوان بخشی از موزه نارنجستان قوام، زیبایی های خود را به نمایش می گذارد.
بازدید از نارنجستان قوام، فرصتی است برای تجربه تاریخ و فرهنگ غنی ایران و شیراز. این باغ، با فضای سرسبز و معماری خیره کننده اش، یادآور دورانی است که هنر و معماری ایرانی در اوج شکوفایی خود بوده اند. نارنجستان قوام، نه تنها یک باغ تاریخی، بلکه یک اثر هنری زنده است که هر بازدید کننده ای را به وجد می آورد و خاطره ای به یاد ماندنی از شیراز را در ذهن آن ها به یادگار می گذارد.
3- ارگ کریم خان
ارگ کریم خان، که به نام ارگ کریم خانی نیز شناخته می شود، یکی از مهم ترین بنا های تاریخی شهر شیراز و از یادگار های دوران زندیه است. این ارگ در مرکز شیراز قرار دارد و در زمان سلطنت کریم خان زند، بنیان گذار سلسله زندیه، ساخته شده است. کریم خان این مکان را به عنوان پایتخت خود و محل زندگی انتخاب کرد.
ارگ کریم خان با معماری منحصر به فرد خود، ترکیبی از سبک های معماری مسکونی و نظامی را به نمایش می گذارد. دیوار های بلند و کنگره دار، برج های چهار گانه، و خندقی که در زمان های دور ارگ را احاطه کرده بود، همگی بیانگر نقش دفاعی این بنا در گذشته هستند. ارگ دارای ایوان ها و اتاق هایی با نقاشی های زیبا، آبنما ها و باغچه هایی است که زیبایی خاصی به فضای داخلی آن بخشیده اند.
در دوره قاجار، ارگ کریم خان به عنوان دارالحکومه امرای فارس مورد استفاده قرار گرفت و در دوره پهلوی به زندان شهربانی تبدیل شد. این تغییرات کاربری، آسیب هایی را به بنا وارد کرده است. با این حال، ارگ در سال ۱۳۵۰ به اداره فرهنگ و هنر وقت واگذار و مرمت شد و امروزه به عنوان موزه بزرگ فارس مورد استفاده قرار می گیرد.
ارگ کریم خان با شماره ثبت ۹۱۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا نه تنها به دلیل اهمیت تاریخی و معماری اش، بلکه به خاطر کج شدن یکی از برج هایش که به برج پیزای شیراز معروف است، جذابیت خاصی دارد و یکی از جاذبه های گردشگری مهم شهر شیراز به شمار می رود.
بازدید از ارگ کریم خان فرصتی است برای آشنایی با تاریخ غنی ایران و لذت بردن از شاهکار های معماری دوران زندیه. این ارگ، با داستان ها و رویداد های تاریخی که در دل خود جای داده، برای هر بازدید کننده ای تجربه ای به یاد ماندنی را به ارمغان می آورد.
4- مسجد نصیرالملک
مسجد نصیر الملک، که به دلیل استفاده گسترده از کاشی های رنگی در معماری اش به مسجد صورتی معروف است، یکی از شاهکار های معماری دوران قاجار و از جاذبه های برجسته شیراز به شمار می رود. این مسجد در محله گود عربان، نزدیک حرم شاهچراغ واقع شده و ساخت آن از سال ۱۲۹۴ هجری قمری آغاز و در سال ۱۳۰۵ هجری قمری به پایان رسیده است. همچنین مسجد نصیر الملک در نوروز شاهد بازدید بسیاری از مسافرانی است که به شیراز سفر کرده اند.
معماری مسجد نصیر الملک، که توسط میرزا رضا کاشی گر و حاج محمد حسن معمار طراحی شده، نمونه ای بی نظیر از کاشی کاری و مقرنس سازی است. مساحت مسجد ۲۸۹۰ متر مربع و زیر بنای آن ۲۲۱۶ متر مربع را شامل می شود. ورودی اصلی مسجد با کاشی های هفت رنگ و تزئیناتی از گل های سرخ و زنبق شیرازی زینت یافته است.
شبستان مسجد نصیر الملک، که به شبستان رنگین کمان معروف است، به خاطر نور پردازی فوق العاده ای که از پنجره های رنگی اش ایجاد می شود، شهرت جهانی دارد. نور خورشید که از شیشه های رنگی عبور می کند، فضایی رویایی و معنوی به شبستان می بخشد و تجربه ای منحصر به فرد برای بازدید کنندگان فراهم می آورد.
مسجد نصیرالملک دارای دو ایوان است؛ ایوان شمالی با ارتفاع هشت متر و ایوان جنوبی که برای قرینه سازی با ایوان شمالی ساخته شده است. حیاط مسجد به شکل چهار گوش طراحی شده و در میان آن حوضی زیبا قرار دارد که دور تا دور آن با کاشی های هفت رنگ تزئین شده است.
این مسجد به شمارهٔ ثبت ۳۹۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و نمادی از هنر و معماری ایران در دوران قاجار است. مسجد نصیر الملک نه تنها مکانی برای عبادت، بلکه موزه ای زنده از هنر اسلامی و ایرانی است که بازدید از آن برای هر علاقه مند به تاریخ و معماری، توصیه می شود.
5- پرسپولیس
پرسپولیس، که به نام تخت جمشید نیز شناخته می شود، یکی از باشکوه ترین مجموعه های تاریخی ایران است که در دوران هخامنشیان ساخته شده و در نزدیکی شهر مرودشت در استان فارس واقع شده است. این مجموعه که در کوهپایه کوه رحمت قرار دارد، نمایانگر قدرت و شکوه شاهنشاهی هخامنشی بوده و به عنوان پایتخت تشریفاتی این امپراتوری نیز به حساب می آمد. پرسپولیس همچنین در نوروز میزبان بسیاری از گردشگرانی است که به شیراز سفر می کنند.
پرسپولیس در دوران حکومت داریوش بزرگ آغاز به ساخت شد و پس از او، خشایارشاه و اردشیر اول نیز به گسترش و زیبا سازی آن ادامه دادند. معماری این مجموعه شامل کاخ ها، ستون ها، برج ها و کتیبه هایی است که با نقوش و تصاویری از جشن ها، شکار ها و نماد های مذهبی تزئین شده اند. پرسپولیس همچنین محل برگزاری جشن های نوروزی بوده که در آن نمایندگان ساتراپی های مختلف با هدایایی به پیشگاه شاه می آمدند.
اسکندر مقدونی در سال 330 پیش از میلاد به ایران حمله کرد و پرسپولیس را به آتش کشید، اما ویرانه های باقی مانده هنوز هم شاهدی بر عظمت این مکان تاریخی هستند. این مجموعه از سال 1979 به عنوان یکی از آثار ثبت شده ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است.
پرسپولیس نه تنها به عنوان یک مکان تاریخی بلکه به عنوان نمادی از هنر و معماری ایران باستان مورد توجه قرار گرفته است. بازدید از این مجموعه فرصتی است برای آشنایی با تمدن کهن ایران و تجربه ای به یاد ماندنی از شکوه و عظمت تاریخی که در دل سنگ ها و ستون های آن نهفته است.
6- باغ ارم
باغ ارم، یکی از زیبا ترین و قدیمی ترین باغ های ایرانی در شهر شیراز است که به دلیل معماری منحصر به فرد و گونه های گیاهی متنوعش، شهرت جهانی دارد. این باغ که در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده، نمونه ای برجسته از باغ های سنتی ایرانی است که همچون بهشتی در میان شهر جلوه گری می کند. که همچنین این باغ در نوروز میزبان بسیاری از گردشگران و توریست هایی است که به این شهر سفر می کنند.
تاریخچه دقیق باغ ارم مشخص نیست، اما برخی منابع آن را به دوران سلجوقیان نسبت می دهند. باغ در دوره های مختلف تاریخی از جمله دوران آل اینجو، آل مظفر، و دوران قاجاریه مورد استفاده و توسعه قرار گرفته است. در دوران قاجار، عمارت موجود در باغ توسط حاج نصیر الملک شیرازی ساخته شده و توسط ابوالقاسم خان نصیر الملک، داماد و خواهرزاده او، تزئینات آن تکمیل شده است.
معماری باغ ارم با الهام از سبک معماری زندیه و قاجاریه، شامل عمارت مرکزی، حوض خانه، تالار آینه، ایوان ها و باغ گیاه شناسی است. عمارت مرکزی که هسته اصلی باغ را تشکیل می دهد، با تزئینات زیبا و دیدنی از جمله نقاشی ها، کاشی کاری ها و گچ بری های زیبا، یکی از شاهکار های معماری زمان خود به شمار می رود.
باغ ارم همچنین دارای تنوع گیاهی بسیار بالایی است و گیاهان بسیاری از اقصا نقاط جهان در آن کاشته شده اند. این باغ به شکل یک نمایشگاه از انواع گل ها و گیاهان درآمده و برای علاقه مندان به گیاه شناسی و طبیعت، مکانی ایده آل است.
امروزه باغ ارم در اختیار دانشگاه شیراز است و بخش هایی از آن به عنوان باغ گیاه شناسی و دانشکده حقوق مورد استفاده قرار می‌گیرد. بازدید از باغ ارم، فرصتی است برای تجربه زیبایی های معماری و طبیعت ایران و قدم زدن در میان تاریخ و فرهنگ غنی این سرزمین.
سخن پایانی
در پایان امیدواریم که توانسته باشیم شما را با جلوه هایی از زیبایی ها و شکوه تاریخی شیراز آشنا کنیم. شیراز، با میراثی که در دل خود نهفته، یکی از بهترین مقصد هایی است که می توانید در ایام نوروز و عید از آن بازدید داشته باشید.
